Page 105 - Studia Universitatis Hereditati, vol 7(1) (2019)
P. 105
ia universitatisda su bunkeri shodno ranijim propisima20 pre- kera, postavljena na uzvišenjima sa kojih se kon-
kultur na baština pr ijestonice cetinja 105 poznati kao spomenici NOB-a, i da su uvede- trolisao prilaz od Podgorice. Zbog neodržavanja,
ni u Registar nepokretnih spomenika kulture bunkeri su u lošem stanju (sl. 4, 4a, 4b, 4c).
NRCG i time stavljeni pod zaštitu zakona, od
1960. godine.21 U dokumentaciji nijesu pronađe- Lokacija “Zabrđe-Depozit” se nalazi cca 4
ni podaci o njihovoj lokaciji, broju bunkera, sta- km od uže gradske zone (GPS - 42°23’18.65”N
nju i dr. Takođe, ustanovljeno je i da njihova ka- 18°55’54.65”E). Na noj su evidentirana dva bun-
tegorizacija nikada nije vršena, bez obzira što je kera, postavljena na uzvišenjima, sa kojih se kon-
to bila zakonska obaveza još od 1960. godine.22 trolisao putni pravac prema Budvi. Okolni teren
Jedina informacija bila je, da se nalaze u okolini je zapušten i neodržava se. Jedan od bunkera je
Cetinja, kao i jedna stara fotografija, na osnovu stabilan (sl. 5a, 5b, 5c), dok je drugi u veoma lo-
koje je kasnije ustanovljeno, da prikazuje jedan šem stanju.
od bunkera, koji se nalazio u naselju “Bajice”, u
neposrednoj okolini Cetinja (sl. 3). Lokacija „Đinovo brdo“ se nalazi cca
2km od uže gradske zone (GPS - 42°22’35.53”N
Terenskim istraživanjima23 evidentirane su 18°55’57.42”E). Zbog gustog rastinja i visoke ve-
postojeće lokacije bunkera i jedna lokacija, za getacije, nije bila pristupačna, što upućuje na za-
koju se pouzdano vjeruje da se na njoj nalazio je- ključak da su bunkeri prepušteni sami sebi. Sa
dan od bunkera, njihovo stanje i opšte karakteri- udaljenosti cca 1km, zapažene su dvije kupole,
stike, a kroz rezultate koji su dobijeni, analiziran što navodi na zaključak, o postojanju dva bunke-
je i odnos lokalne zajednice. ra na toj lokaciji (sl. 6).
Lokacija i opšte stanje Opšte karakteristike
Lokacija “Bajice”, se nalazi cca 2 km, od uže grad- Istraživanja upućuju25 da se radi o manjim for-
ske zone (GPS - 42°23’18.37”N 18°55’53.59”E). Po- tifikacionim utvrdama, vojnog karaktera. Kruž-
uzdano se vjeruje24 da je na njoj postojao jedan nog su oblika, prečnika u osnovi, cca 1,50 m, dok
od bunkera (sl. 3), koji je prema saznanjima do- sun a dvije lokacije vidni ostaci kvadratne osno-
bijenim od lokalnog stanovništva, 70-tih godina ve. Zidovi su kameni, visine cca 1,45 m, a iznad
XX vijeka urušen. njih je polukružna kupola, od armiranog beto-
na. (sl. 5b, 6a, 6b). Na kružnim zidovima, vidni
Lokacija „Kruševo ždrijelo“ se nalazi cca 1,5 su veći ulazni otvori (sl. 5b), dok se ispod kupola
km od uže gradske zone (GPS – 42°22’40.29”N nalaze dva do četiri manja kvadratna otvora, za
18°56’2.87”E). Na njoj su evidentirana dva bun- koje se pretpostavlja da su u bili u funkciji osma-
tračnice i mjesta za topovske cijevi (sl. 6b). Pozi-
20 Zakon o zaštiti spomenika kulture i prirodnih rijetkosti NRCG cije otvora, rađene su namjenski, prema ciljevi-
1949. ma, odnosno putnim pravcima.
21 Rješenje o stavljanju pod zaštitu br. 276/60 od 22.04.1960. godine; Šta je istraživanjima zaključeno
Rješenje o uvođenju u Registar br 08-709/1 od 4.06.1962. godine; Rezultati istraživanja26 ukazuju, da je veći broj
Broj registra: 386; Knjiga II (druga); Strana 369-370; Broj Dosijea: bunkera u veoma lošem stanju i da su prepušteni
386/D-NR sami sebi; da su djelimično sačuvani elementi po
22 Prema tadašnjim propisima Zakonom o zaštiti spomenika kulture 25 Navedeni rezultati, baziraju se na stručno - naučnom pristupu, Do-
(Službeni list NRCG br.36/60) i Pravilnikom o registrovanju spme- brile Vlahović.
nika kulture u NRCG čl.14. (Službeni list NRCG br.9/61) katego-
risani su kao: Spomenici od izuzetnog značaja – I kategorija; spo- 26 Istraživanja započeta kroz Projekat revalorizacija kulturnih doba-
menici od velikog značaja – II kategorija i značajni spomenici – III ra Crne Gore, broj 01-1239 od 23.04.2013. koji je finansijski podržala
kategorija; (ustanovljena je vrsta i kategorija tadašnjih spomenika Vlada Crne Gore. Dipl. konzervator i restaurator, Dobrila Vlaho-
kulture, što nije bio slučaj sa spomen obilježjima koja su imala taj vić je bila član stručnog tima, koji je radio na istraživanjima, u ok-
status). viru ovog projekta, čiji rezultati nijesu naučno obrađeni i publiko-
vani. U ovom slučaju isključivo se bavila ovim kulturnim dobrom
23 Isto kao 19. i vršila istraživanja. Kako projekat nije imao naučni karakter, samo-
24 Vjerovanje se zasniva na uporednoj analizi stare fotografije, koja je
pronađena u Dosijeu kulturnog dobra (Broj Dosijea: 386/D-NR i
lokacije u naselju Bajice, kao i saznanja dobijenih od lokalnog stano-
vništva.
kultur na baština pr ijestonice cetinja 105 poznati kao spomenici NOB-a, i da su uvede- trolisao prilaz od Podgorice. Zbog neodržavanja,
ni u Registar nepokretnih spomenika kulture bunkeri su u lošem stanju (sl. 4, 4a, 4b, 4c).
NRCG i time stavljeni pod zaštitu zakona, od
1960. godine.21 U dokumentaciji nijesu pronađe- Lokacija “Zabrđe-Depozit” se nalazi cca 4
ni podaci o njihovoj lokaciji, broju bunkera, sta- km od uže gradske zone (GPS - 42°23’18.65”N
nju i dr. Takođe, ustanovljeno je i da njihova ka- 18°55’54.65”E). Na noj su evidentirana dva bun-
tegorizacija nikada nije vršena, bez obzira što je kera, postavljena na uzvišenjima, sa kojih se kon-
to bila zakonska obaveza još od 1960. godine.22 trolisao putni pravac prema Budvi. Okolni teren
Jedina informacija bila je, da se nalaze u okolini je zapušten i neodržava se. Jedan od bunkera je
Cetinja, kao i jedna stara fotografija, na osnovu stabilan (sl. 5a, 5b, 5c), dok je drugi u veoma lo-
koje je kasnije ustanovljeno, da prikazuje jedan šem stanju.
od bunkera, koji se nalazio u naselju “Bajice”, u
neposrednoj okolini Cetinja (sl. 3). Lokacija „Đinovo brdo“ se nalazi cca
2km od uže gradske zone (GPS - 42°22’35.53”N
Terenskim istraživanjima23 evidentirane su 18°55’57.42”E). Zbog gustog rastinja i visoke ve-
postojeće lokacije bunkera i jedna lokacija, za getacije, nije bila pristupačna, što upućuje na za-
koju se pouzdano vjeruje da se na njoj nalazio je- ključak da su bunkeri prepušteni sami sebi. Sa
dan od bunkera, njihovo stanje i opšte karakteri- udaljenosti cca 1km, zapažene su dvije kupole,
stike, a kroz rezultate koji su dobijeni, analiziran što navodi na zaključak, o postojanju dva bunke-
je i odnos lokalne zajednice. ra na toj lokaciji (sl. 6).
Lokacija i opšte stanje Opšte karakteristike
Lokacija “Bajice”, se nalazi cca 2 km, od uže grad- Istraživanja upućuju25 da se radi o manjim for-
ske zone (GPS - 42°23’18.37”N 18°55’53.59”E). Po- tifikacionim utvrdama, vojnog karaktera. Kruž-
uzdano se vjeruje24 da je na njoj postojao jedan nog su oblika, prečnika u osnovi, cca 1,50 m, dok
od bunkera (sl. 3), koji je prema saznanjima do- sun a dvije lokacije vidni ostaci kvadratne osno-
bijenim od lokalnog stanovništva, 70-tih godina ve. Zidovi su kameni, visine cca 1,45 m, a iznad
XX vijeka urušen. njih je polukružna kupola, od armiranog beto-
na. (sl. 5b, 6a, 6b). Na kružnim zidovima, vidni
Lokacija „Kruševo ždrijelo“ se nalazi cca 1,5 su veći ulazni otvori (sl. 5b), dok se ispod kupola
km od uže gradske zone (GPS – 42°22’40.29”N nalaze dva do četiri manja kvadratna otvora, za
18°56’2.87”E). Na njoj su evidentirana dva bun- koje se pretpostavlja da su u bili u funkciji osma-
tračnice i mjesta za topovske cijevi (sl. 6b). Pozi-
20 Zakon o zaštiti spomenika kulture i prirodnih rijetkosti NRCG cije otvora, rađene su namjenski, prema ciljevi-
1949. ma, odnosno putnim pravcima.
21 Rješenje o stavljanju pod zaštitu br. 276/60 od 22.04.1960. godine; Šta je istraživanjima zaključeno
Rješenje o uvođenju u Registar br 08-709/1 od 4.06.1962. godine; Rezultati istraživanja26 ukazuju, da je veći broj
Broj registra: 386; Knjiga II (druga); Strana 369-370; Broj Dosijea: bunkera u veoma lošem stanju i da su prepušteni
386/D-NR sami sebi; da su djelimično sačuvani elementi po
22 Prema tadašnjim propisima Zakonom o zaštiti spomenika kulture 25 Navedeni rezultati, baziraju se na stručno - naučnom pristupu, Do-
(Službeni list NRCG br.36/60) i Pravilnikom o registrovanju spme- brile Vlahović.
nika kulture u NRCG čl.14. (Službeni list NRCG br.9/61) katego-
risani su kao: Spomenici od izuzetnog značaja – I kategorija; spo- 26 Istraživanja započeta kroz Projekat revalorizacija kulturnih doba-
menici od velikog značaja – II kategorija i značajni spomenici – III ra Crne Gore, broj 01-1239 od 23.04.2013. koji je finansijski podržala
kategorija; (ustanovljena je vrsta i kategorija tadašnjih spomenika Vlada Crne Gore. Dipl. konzervator i restaurator, Dobrila Vlaho-
kulture, što nije bio slučaj sa spomen obilježjima koja su imala taj vić je bila član stručnog tima, koji je radio na istraživanjima, u ok-
status). viru ovog projekta, čiji rezultati nijesu naučno obrađeni i publiko-
vani. U ovom slučaju isključivo se bavila ovim kulturnim dobrom
23 Isto kao 19. i vršila istraživanja. Kako projekat nije imao naučni karakter, samo-
24 Vjerovanje se zasniva na uporednoj analizi stare fotografije, koja je
pronađena u Dosijeu kulturnog dobra (Broj Dosijea: 386/D-NR i
lokacije u naselju Bajice, kao i saznanja dobijenih od lokalnog stano-
vništva.
